Wilt u beschermde planten of dieren vervoeren of verhandelen? Of producten die hiervan zijn gemaakt? Kijk dan eerst of deze plant- of diersoorten vallen onder de regels van de CITES-verordening.
Wat is CITES?
CITES staat voor Convention on International Trade in Endangered Species of wild Fauna and Flora. Dit is een overeenkomst over de internationale handel en het vervoer van bedreigde planten en dieren. De CITES-regels moeten ervoor zorgen dat bedreigde dieren en planten niet uitsterven. Landen binnen en buiten de Europese Unie (EU) doen mee aan de overeenkomst.
Welke planten en dieren vallen onder CITES?
In de Species+ database zoekt u op of een dier of plant onder CITES valt. Gebruik altijd de wetenschappelijke soortnaam. Weet u die niet of heeft u een andere vraag, neem dan contact op met het Nederlandse CITES-bureau via [email protected].
Onder CITES vallen levende en dode dieren en planten. Het maakt niet uit of u deze dieren of planten gekocht, gekregen of gevonden heeft. Ook delen of producten van deze dieren of planten vallen onder CITES. Bijvoorbeeld:
- ivoren voorwerpen of sieraden
- veren en eieren
- tassen, riemen of schoenen van dierenhuiden
- muziekinstrumenten en meubels die gemaakt zijn van sommige houtsoorten
Wat als een plant of dier onder CITES valt?
Valt de plant- of diersoort onder de CITES-verordening? Dan moet u zich houden aan de regels voor de handel en het vervoer van CITES-soorten. Welke regels er gelden, hangt af van de bijlage waarin de soort staat. Die bijlage bepaalt hoe streng de soort beschermd is.
De Europese Unie heeft de soorten verdeeld over 4 bijlagen van de CITES-basisverordening: bijlage A, B, C en D. Voor de soorten in Bijlage A zijn de regels het strengst, voor de soorten in Bijlage D het minst streng. In de Species+ database staat de bijlage bij elke soort genoemd onder EU Wildlife Trade Regulations > EU Listing > Annex (Bijlage).
Afhankelijk van de bijlage kunnen de volgende regels gelden:
- U moet CITES-documenten aanvragen als u een CITES-soort invoert, uitvoert of vervoert naar een ander land. Dit geldt in ieder geval voor soorten uit bijlage A en vaak ook voor soorten uit andere bijlagen. U vraagt de documenten aan bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Daar leest u meer over het aanvraagproces.
- U moet dieren uit Bijlage A een merkteken geven. Bij vogels is dat een pootring en bij andere dieren een chip. Hierop staan unieke gegevens over het dier.
- Voor CITES-soorten uit Bijlage A en B moet u een administratie bijhouden. Daarin moet bijvoorbeeld staan waar de soorten vandaan komen en welke merktekens ze hebben. Ook bewaart u hierin alle documenten.
Valt een plant- of diersoort niet onder CITES? Check dan de andere regels voor vervoer, handel en bezit van beschermde planten en dieren.
Verbod op invoer of handel
Sommige CITES-soorten mag u nooit invoeren in de EU. Bijvoorbeeld omdat ze schadelijk kunnen zijn voor planten of dieren die hier leven. Deze soorten staan in de Schorsingsverordening (pdf).
CITES kan ook tijdelijk de handel met een bepaald land verbieden. Bijvoorbeeld als dit land zich niet aan de CITES-afspraken houdt. Het kan dan gaan om alle handel of alleen om handel in bepaalde soorten. Op de Engelstalige website van CITES staat voor welke landen een tijdelijk handelsverbod geldt (in Engels).
Toestemming of vergunning voor handel en bezit
Naast CITES-documenten heeft u voor de handel en soms ook voor het bezit van CITES-soorten ook toestemming nodig op basis van de Omgevingswet. Die toestemming voor bezit heet een maatwerkvoorschrift. U kunt dit maatwerkvoorschrift aanvragen bij RVO. Dit geldt voor het bezit en de handel in:
- vogels die uit het wild komen en die naast CITES ook vallen onder de Vogelrichtlijn
- CITES-soorten waarvan u kunt bewijzen dat die na 10 juni 1994 volgens de regels uit de natuur zijn gehaald en die staan in:
Streng beschermde CITES-soorten
Sommige CITES-soorten zijn extra streng beschermd. Bijvoorbeeld omdat ze bijna uitgestorven zijn of veel verhandeld worden. Voor deze soorten of de producten ervan gelden speciale regels:
- ivoor (bijvoorbeeld verwerkt in een sieraad of muziekinstrument)
- grijze roodstaartpapegaai
- antiek (bijvoorbeeld een oud doosje of meubelstuk)
- Dalbergia-hout (soms gebruikt voor muziekinstrumenten of meubels)
- kaviaar (eitjes van de steur)
- jachttrofee (een dood of opgezet dier, of deel daarvan)
- tijgerbotten of hoorns van neushoorns
Controle en handhaving
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), RVO en de Douane controleren of u zich aan de CITES-regels houdt. De Douane controleert op de invoer en uitvoer van CITES-soorten. De NVWA controleert de handel binnen Nederland.
Houdt u zich niet aan de regels? Dan krijgt u eerst een kans om de overtreding te herstellen. Bijvoorbeeld door toch nog de juiste formulieren aan te vragen. Lukt dat niet? Dan kunt u een boete krijgen. Ook kan RVO de planten of dieren dan:
- in beslag nemen
- terugsturen naar het land waar ze vandaan kwamen
- aan een museum of dierentuin geven
- vernietigen (dit gebeurt alleen met dode dieren, planten of producten)