Wilt u uw prijzen aanpassen? Bijvoorbeeld omdat uw kosten stijgen door inflatie. Dan kunt u de prijsontwikkeling in de markt als uitgangspunt nemen. U indexeert dan de prijs. Hiervoor kunt u een prijsindex van het CBS gebruiken.
Wat is een prijsindex?
Een prijsindex laat met een cijfer zien hoe een prijs van bijvoorbeeld een product of dienst is veranderd in een bepaalde periode. Een index heeft als uitgangspunt altijd 100. Wanneer het jaar 2015 het uitgangspunt is dan geldt 2015=100. Een indexcijfer van 105 betekent dan een prijsstijging van 5% ten opzichte van 2015.
Het CBS publiceert verschillende prijsindexen op StatLine, die u als hulpmiddel kunt gebruiken om uw prijzen bij te stellen.
Welke prijsindex kan ik het beste kiezen?
Als richtlijn voor uw prijsverandering gebruikt u de hoofdcategorie van een prijsindex waaronder uw dienst, loon of product valt. Als uw prijzen door meerdere ontwikkelingen worden bepaald, kunt u er ook met meerdere indexen rekenen.
U kunt bijvoorbeeld deze indexen gebruiken:
- Consumentenprijsindex (CPI). De CPI is de belangrijkste maatstaf voor de inflatie. De index laat het prijsverloop zien van goederen en diensten die consumenten kopen. Waaronder dagelijkse boodschappen, kleding, benzine, huur en verzekeringspremies.
- Dienstenprijsindex (DPI). Deze index laat het prijsverloop zien van diensten in Nederland.
- Indexcijfers cao-lonen, inclusief bijzondere beloningen. Deze index gaat over de gemiddelde loonontwikkeling van alle cao’s in Nederland.
- Producentenprijsindex (PPI). Deze index laat de gemiddelde prijsontwikkeling zien van afzetprijzen, invoerprijzen en industrieproducten.
Binnen de prijsindexen kunt u vervolgens specifieke goederen, diensten of sectoren kiezen.
Wat is inflatie?
Inflatie is de gemiddelde prijsstijging van goederen en diensten. Geld wordt daardoor minder waard. U kunt met hetzelfde bedrag dan minder kopen.
Waarom uw prijs aanpassen?
Er zijn verschillende redenen om uw prijs regelmatig (bijvoorbeeld jaarlijks) te verhogen. Bijvoorbeeld:
- uw kosten zijn gestegen, bijvoorbeeld door inflatie
- de kwaliteit van uw dienst of product is verbeterd
- u wilt meer aan de verkoop van uw dienst of product verdienen
Er kunnen ook redenen zijn om uw prijs juist te verlagen. Bijvoorbeeld als uw kosten zijn afgenomen of als u meer klanten wilt aantrekken.
Regels voor prijzen aanpassen en bekendmaken
Heeft u een prijsafspraak met uw klant? Dan mag u de prijs alleen veranderen als dat in de algemene voorwaarden staat. Verder zijn er geen regels over het aanpassen van uw prijzen. Wel komt het professioneel over als u aan uw klanten kunt uitleggen wanneer en waarom u uw prijzen verhoogt en hoe u de prijzen heeft aangepast.
Prijswijzigingen mag u zowel schriftelijk als online aankondigen. Als u uw prijzen regelmatig wilt bijstellen, kies dan steeds voor dezelfde index en periode. Zo bent u duidelijk naar uw klanten.
Wilt u een prijsverandering in een contract of overeenkomst opnemen? Schrijf zo duidelijk mogelijk in het contract hoe u indexeert. Denk aan:
- de naam van de index en het referentiejaar (bijv. CPI, 2015 = 100)
- het moment van indexeren
- de periode (maand, kwartaal of jaar) waarop het indexcijfer betrekking heeft
Nieuwe prijs berekenen
Als u de prijs jaarlijks wilt aanpassen dan neemt u deze stappen:
- Kies een prijsindex die past bij uw product of dienst (bijvoorbeeld de dienstenprijsindex).
- Kijk naar de prijsverandering ten opzichte een jaar eerder. Hiervoor neemt u de meest recente periode (maand, kwartaal of jaar zoals afgesproken in het contract).
Neem dit cijfer als richtlijn voor uw prijsaanpassing (jaarmutatie 3,0 = een verhoging van 3%).
Als u de prijs minder vaak wilt aanpassen (bijvoorbeeld eens in de 5 jaar) of uw prijs is al heel lang niet veranderd dan neemt u deze stappen:
- Kies een prijsindex die past bij uw product of dienst (bijvoorbeeld de dienstenprijsindex).
- Kijk naar hoe de prijsindex zich heeft ontwikkeld sinds uw laatste prijsverandering.
Neem deze verandering als richtlijn voor uw prijsverhoging of -verlaging.
Rekenvoorbeeld:
De prijsindex op het moment van uw laatste prijsverandering is 95. De actuele prijsindex is 104,5. Dit leest u in de tabel van het CBS. Dan is de index met 10% gestegen en kunt u uw prijs met 10% verhogen.
Dat rekent u zo uit:
Prijsindex nieuw / prijsindex oud x 100 – 100 = prijsstijging
104,5/95 x 100 – 100 = 10
Stijgen of dalen de prijzen? Feiten en cijfers
Deze grafiek toon de prijsontwikkeling per jaar van de consumentenprijsindex (CPI). De CPI is gebaseerd op een uitgebreid en representatief pakket van goederen en diensten zoals dagelijkse boodschappen, kleding, benzine, huur en verzekeringspremies.
