Als u personeel aanneemt, is de kans groot dat u zich als werkgever moet houden aan een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Zo’n 80 procent van de werknemers valt onder een cao. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Maar wanneer bent u precies verplicht om een cao te volgen? Hieronder staan de vier situaties op een rij.
Wat is een cao?
Een cao regelt de arbeidsvoorwaarden voor een grote groep mensen binnen een bedrijf of bedrijfstak. Het is een overeenkomst met bijvoorbeeld afspraken over loon, werktijden, opzegtermijn en pensioen. Werkgevers, werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties maken deze afspraken met elkaar tijdens cao-onderhandelingen. Daarbij behartigen werkgeversorganisaties de belangen van aangesloten werkgevers. Voorbeelden hiervan zijn VNO-NCW en MKB-Nederland. Werknemersorganisaties spreken namens werknemers. Dit zijn meestal vakbonden. Denk aan de FNV en CNV.
Ga na of u zich aan een cao moet houden
U bent in de volgende situaties verplicht om een cao te volgen:
- U heeft zelf een cao afgesloten met een of meer werknemersorganisaties.
Dit heet ook wel een ondernemings-cao. Vooral grotere bedrijven sluiten zo’n cao af, zoals Philips en de NS.
- U bent lid van een werkgeversorganisatie die met vakbonden een cao heeft afgesloten voor uw bedrijfstak.
Dit heet ook wel een bedrijfstak-cao. Daarin staan afspraken die binnen een bedrijfstak gelden. Denk aan de cao voor metaalbewerking of ambulancezorg. Zo’n cao geldt voor álle werkgevers en werknemers binnen die bedrijfstak.
- U bent geen lid van een werkgeversorganisatie, maar u valt wel onder een cao die algemeen verbindend is verklaard.
Deze cao geldt altijd voor alle werkgevers en werknemers in een specifieke bedrijfstak. Ook als u geen lid bent van een werkgeversorganisatie. Bijna alle bedrijfstak-cao's zijn algemeen verbindend verklaard. Daardoor vallen veel werkgevers en werknemers onder een cao.
Check of een cao algemeen verbindend is verklaard
Op de website van het ministerie van SZW vindt u een overzicht van alle cao’s.
4. U bent geen lid van een werkgeversorganisatie en u valt niet onder een algemeen verbindend verklaarde cao, maar u volgt zelf een cao.
De arbeidsvoorwaarden uit de door u gekozen cao gelden dan voor uw medewerker(s). Deze afspraak moet in de individuele arbeidsovereenkomst staan. Dit heet een incorporatiebeding.
Formuleer een incorporatiebeding zorgvuldig
Een incorporatiebeding kan verwijzen naar één bepaalde cao, totdat deze is afgelopen. Dat heet een statisch beding. Of naar alle cao’s die in de toekomst volgen, en waarvan u nu de inhoud nog niet kent. Dat heet een dynamisch beding. Formuleer uw incorporatiebeding daarom zorgvuldig.
Vermeld de cao in de arbeidsovereenkomst met uw werknemer
Houdt u zich aan een cao? Vermeld deze dan altijd in de individuele arbeidsovereenkomst van uw werknemer. Goed om te weten: als de cao en een arbeidsovereenkomst elkaar tegenspreken, gaat de cao voor.
Check of u mag afwijken van een verplichte cao
U mag afwijken van een minimum-cao als dit in het voordeel is van uw werknemers. Van een standaard-cao mag u nooit afwijken. In de cao staat of het gaat om een minimum-cao of standaard-cao.
Maak afspraken over arbeidsvoorwaarden als een cao niet verplicht is
Als een cao niet verplicht is, dan maakt u zelf afspraken met uw medewerkers. Deze kunt u vastleggen in een reglement, zoals een personeelshandboek. Of in een individuele arbeidsovereenkomst. Daarbij gelden wel de algemene regels van de arbeidswetgeving. Deze staan bijvoorbeeld in de Wet minimumloon, de Arbeidstijdenwet en het Burgerlijk Wetboek (Boek 7, vanaf artikel 610).
